Kinh tế Scotland

Một giàn khoan trên biển Bắc

Scotland có kinh tế hỗn hợp mở theo mô hình phương Tây, liên kết mật thiết với phần còn lại của Anh Quốc và thế giới. Trong quá khứ, kinh tế Scotland chịu sự chi phối từ công nghiệp nặng được củng cố do ngành đóng tàu tại Glasgow, khai thác than đá và gang thép. Ngành công nghiệp liên quan đến dầu mỏ khai thác từ biển Bắc cũng là một lĩnh vực thu hút nhiều lao động từ thập niên 1970, đặc biệt là miền đông bắc của Scotland.

Trong tháng 2 năm 2012, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh kết luận rằng "Scotland không nhận trợ cấp ròng" từ Anh Quốc, do mức thuế bình quân lớn tại Scotland cân bằng với mức chi tiêu lớn.[205] Một số liệu cho giai đoạn 2012–13 cho thấy rằng Scotland tạo ra 9,1% (53,1 tỷ bảng, tính cả dầu biển Bắc) thu thuế của Anh Quốc và nhận 9,3% (65,2 tỷ bảng) chi tiêu.[206] Thiếu hụt chi tiêu công của Scotland trong giai đoạn 2012–13 là 12 tỷ bảng, tăng 3,5 tỷ bảng; trong giai đoạn tương tự thiếu hụt của Anh Quốc giảm 2,6 tỷ bảng.[207] Trong ba thập niên qua, Scotland đóng góp thặng dư ngân sách tương đối khoảng 20 tỷ bảng cho kinh tế Anh Quốc.[208]

Trong quý cuối của năm 2016, kinh tế Scotland suy thoái 0,2%;[209] trong khi toàn Anh Quốc tăng trưởng 0,7%.[210] Đến tháng 9 năm 2015, tỷ lệ Thất nghiệp tại Scotland là 5,9%, cao hơn mức toàn Anh Quốc là 5,5%, trong khi tỷ lệ việc làm tại Scotland là 74,0%, cao hơn mức 73,5% của Anh Quốc.[211] Quá trình phi công nghiệp hoá trong thập niên 1970 và 1980 tạo ra chuyển đổi từ tập trung vào sản xuất sang kinh tế định hướng dịch vụ nhiều hơn.

Edinburgh là trung tâm dịch vụ tài chính của Scotland, có nhiều hãng tài chính lớn đặt tại đây như Lloyds Banking Group (chủ sở hữu của HBOS); Royal Bank of Scotland quốc doanh và Standard Life. Edinburgh được xếp hạng 15 trong danh sách các trung tâm tài chính thế giới vào năm 2007, song xuống thứ 37 vào năm 2012, gây tổn hại đến danh tiếng,[212] và trong năm 2016 xếp hạng 56/86.[213]

Năm 2014, tổng lượng xuất khẩu của Scotland (loại trừ mậu dịch quốc nội Anh Quốc) ước tính đạt 27,5 tỷ bảng.[214] Các sản phẩm xuất khẩu chính của Scotland gồm whisky, điện tử và dịch vụ tài chính.[215] Hoa Kỳ, Hà Lan, Đức, Pháp và Na Uy là các thị trường xuất khẩu chính của Scotland.[215] GDP của Scotland, bao gồm dầu khí sản xuất trong vùng biển Scotland, ước tính đạt 150 tỷ bảng vào năm 2012.[5] Scotland sẽ nắm giữ 95% trữ lượng dầu khí của Anh Quốc nếu phân định biển dựa theo đường trung bình từ biên giới Anh-Scotland, dù dân số Scotland chỉ chiếm 9% toàn Anh Quốc.[216] GDP danh nghĩa của Scotland ước tính đạt 152 tỷ bảng vào năm 2015. Năm 2014, GDP bình quân của Scotland nằm vào hàng cao nhất trong Liên minh châu Âu.[217]

Whisky là một trong các mặt hàng được biết đến nhiều của Scotland. Xuất khẩu tăng 87% trong một thập niên đến năm 2012[218] và đạt giá trị 4,3 tỷ bảng vào năm 2013, chiếm 85% xuất khẩu đồ ăn và đồ uống của Scotland.[219] Ngành này tạo ra 10.000 việc làm trực tiếp và 25.000 việc làm gián tiếp.[220] Nó có thể đóng góp 400–682 triệu bảng cho Scotland, thay vì vài tỷ bảng, do có đến hơn 80% sản phẩm whisky do các công ty ngoài Scotland sở hữu.[221]

Mặc dù Ngân hàng Anh là ngân hàng trung ương của Anh Quốc, song có ba ngân hàng chuyển khoản của Scotland phát hành tiền giấy bảng Anh: Ngân hàng Scotland; Ngân hàng Hoàng gia Scotland; và Ngân hàng Clydesdale. Giá trị của tiền giấy Scotland trong lưu thông vào năm 2013 đạt 3,8 tỷ bảng; được Ngân hàng Anh bảo lãnh bằng cách sử dụng quỹ ký gửi của mỗi ngân hàng chuyển khoản.[222]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Scotland http://www12.statcan.ca/english/census06/data/high... http://www.americanheritage.com/articles/magazine/... http://www.bbc.com/news/election-2015-scotland-326... http://www.bbc.com/news/uk-scotland-29270441 http://www.bbc.com/news/uk-scotland-scotland-polit... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/210431/B... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/529398/S... http://www.britannica.com/place/North-Channel-stra... http://www.cebr.com/reports/how-money-in-some-regi... http://www.electricscotland.com/history/articles/s...